Mustafa Yakut ve Ramaz Surmanidze...

            Sevgili okurlar kültür ve sanat bileÅŸimi yaÅŸamı donatı ve entelektüel boyutuyla besleyip, daha ötelere marjinal veriye taşıyabilen dingin bir akış bileÅŸimidir. Kültür ve sanat tüketimi yoÄŸun toplumlar, üçüncü gözle dünya nimetlerine farklı bir bakış açısıyla daha güçlü, daha dingin ve pozitif realitenin öne çıktığı  yaklaşım referansıyla bakar. Bu durum veri toplumunu olumlu etkiler; birey hak ve sorumluluklarını bilen, dirençli, öz güven yapılanmasıyla, toplumun kültür yapısını mayalar, büyütür ve zenginleÅŸtirir. Kültür dokusu zengin toplumlar, yasa ve hukukun görkemli dünyası içinde iliÅŸkilerini sürdürür. Mahalle baskısı, liyakatsizlik, rüÅŸvet, torpil, adam kayırma ve benzeri toplum referansını bozan argümanlar, bu toplum dokusu içinde beslenemez ve itibar görmez. Ä°çimizden sanat ve kültüre katkı saÄŸlayan birey bilinmelidir ki insanlığın yüz akı bireyidir. KuÅŸku duyulmasın ki Mustafa Yakut Türk Gürcü iliÅŸkilerinde kültür meÅŸalesini ateÅŸleyen bir deÄŸerimizdir. Efendim Serhad Artvin Gazetenizin bu haftaki konuÄŸu Mustafa Yakut.

             1955 yılında, Ä°negöl’ün bir Gürcü köyü olan Çiftlikte dünyaya geldi. Çiftlik köyü 93 Batum muhaciri Gürcülerin kurduÄŸu ve yerleÅŸtiÄŸi bir köydür. Köyde okul ve televizyon gibi haberleÅŸme araçları yoktu ve herkes Gürcüce konuÅŸuyordu. Mustafa Yakut Ä°negöl’e taşındıkları ve okula gittiÄŸi zaman (6 yaşında) Türkçeyi öÄŸrendi. Ä°lk öÄŸrenimini Ä°negöl’de, orta öÄŸrenimini Adapazarı Arifiye Ä°lköÄŸretmen Okulunda parasız yatılı olarak okudu. 1972’de öÄŸretmen olarak atandığı Konya’nın çeÅŸitli köylerinde öÄŸretmenlik yaptı. ÖÄŸretmenlerin meslek örgütü olan TÖB-DER’e üye oldu ve etkinliklerine katıldı. 1974’te ODTÜ’de Ä°ngilizce eÄŸitimi aldı. 1982’de 12 Eylül maÄŸduriyeti nedeniyle yurt dışına (Avusturya’ya) çıkmak zorunda kaldı. 1984 yılında T. Denizcilik Ä°ÅŸletmeleri Kılavuzluk Servisinde haberleÅŸmeci olarak çalışmaya baÅŸladı. Ä°stanbul ve Çanakkale boÄŸazlarında, kılavuzluk istasyonlarında 28 yıl çalıştıktan sonra 2012’de emekli oldu.

            Gürcü kültürü ile ilgili çalışmaları 1974’te Bursa’da Ahmet Özkan MelaÅŸvili ile tanışmasından sonra baÅŸladı. Ahmet Özkan MelaÅŸvili’nin 5 Temmuz 1980’de faÅŸistlerce katledilmesinden sonra Gürcü kültürel faaliyetleri durgun bir döneme girdi. 12 Eylülde askeri cuntanın iktidara gelmesi ile bütün etkinlikler yasaklandı ve özgürlükler kısıtlandı. A. Özkanın 1977 yılında Ä°sveç’ten Sanver Akın’ın yardımlarıyla çıkardığı Çveneburi yayın hayatına son verdi. 1993’de Mustafa Yakut Çveneburi dergisinin tekrar yayına baÅŸlaması için çalışmalar yaptı. 1993’ten 2006’ya kadar Çveneburi’nin 59 sayı aralıksız yayınlanmasında Osman Nuri Mercan ile birlikte çalışmalarını sürdürdü. 2007’de ise iki dilli Pirosmani dergisinin koordinatörlüÄŸünü üstlendi. Çveneburi ve Pirosmaniden sonra Türkiye de Gürcü kültür dergisi yayımlanmadı. Yakut’un Ä°nsancıl, Sözcükler, Edebiyat Nöbeti, Berfin Bahar dergilerinde ve Artı Gerçek , Bianet gibi Ä°nternet gazetelerinde Gürcü kültürü üzerine yazıları yayımlandı. Bazı yazıları ANEULÄ° dergisinde ve gazetelerinde Gürcüce olarak çıktı. Mustafa Yakut 1986’da Bursa Batum Muhacirleri DerneÄŸi ve Mustafa Yakut Osman N. Mercan ile birlikte, henüz Türkiye de Gürcistan Büyük ElçiliÄŸi ve temsilcilikleri yokken Gürcistan’dan gelen sanatçı, edebiyatçı konukların çoÄŸuna ev sahipliÄŸi yaptı. Bu arada baÅŸta Fakir Baykurt olmak üzere Gürcü kültürüne ilgi duyan, Gürcistan’ı ziyaret etmiÅŸ olan bütün yazarlarla baÄŸlantı ve iÅŸ birliÄŸi yapmak için çalıştı. Bunların arasında DemirtaÅŸ Ceyhun, Hayati Asılyazıcı, Sami Karaören, Necati Cumalı, Tuncer CücenoÄŸlu ve Refik Erduran sayılabilir.

            1987’de Ä°stanbul Batum Muhacirleri DerneÄŸinin ve hemen hemen bütün Gürcü Derneklerinin kuruluÅŸunda aktif rol oynadı. 2019 yılında, Batumlu-Gürcü tarihçi-yazar Ramaz Surmanidze tarafından, Mustafa Yakut/Guram HimÅŸiaÅŸvili adıyla biyografi ve etkinliklerini konu alan iki dilli (Türkçe-Gürcüce) bir kitap yayımlandı.

            Levan ve Mikail adında iki oÄŸlu ve Lia, Arçil, Nino ve Tamar adında dört torunu vardır.  Ömrünün önemli bir bölümünü Gürcü kültürüne ayırdı, iki ülke arasında kültür ve sanat alt yapısını hazırlamaya çalıştı, gerek Gürcü sanatçıları ülkemize davet ederek ülkemizdeki sanatçılarla tanışmalarını saÄŸladı, bazı Gürcü yapıtların Türkçeye çevrilmesine yardımcı oldu. Kırk yıla yakın bir süre Türkiye'de ve Gürcistan'da gerçekleÅŸmiÅŸ olan Gürcü derneklerinin neredeyse bütün toplantılarına katılarak önemli roller üstlendi. Ä°ki ülkenin aydınları, yazarları, ressamları ve diÄŸer sanatçıların tanışmasını, yakınlaÅŸmasını saÄŸladı. Ä°ki ülke haklarının iliÅŸkilendirilmesinde, kültürel ve sosyal iÅŸbirliÄŸinde büyük çaba gösterdi. Gürcistan'dan gelen bütün aydınlara ev sahipliÄŸi yaparak, hepsini Gürcü konukseverliÄŸiyle ağırlamıştır. Mustafa Yakut’un Türkçe yayınlanmış bütün yazıları Türkolog Tamer Tevdoradze tarafından Gürcüce ye çevrilmiÅŸtir. Yakut’un Edebiyat dergilerinde yayımlanmış yazılarını kitap halinde yayımlanması beklenmektedir. Üstadın sanata ve kültüre katkılarını ayakta alkışlıyoruz.

            Mustafa Yakut’un biyografi ve etkinliklerini yazan büyük usta Ramaz Surmanidze 1933 yılında Åžuvehevi, Batum, Gürcistan'da dünyaya geldi. Bilim kültür ve sanat insanı; tarihçi, tıp doktoru, profesör, folklor uzmanı, eski vekil ve saÄŸlık bakanı. Pek çok kültür kurumunun kurucusu ve yöneticisi, çok sayıda bilimsel ve kültürel yayının yazarı, Türk Gürcü iliÅŸkilerinde büyük çaba göstermiÅŸtir. 2020 de seksen yedi yaşında yaÅŸamını yitirdi. Pek çok kez ülkemizi ziyaret etti. Ä°ki yıl önce editörlüÄŸünü Kevser Ruhi’nin yaptığı Emrula Bir Ä°syanın Romanını yorumlayarak köÅŸemde tanıtımını yapmıştım. Ustayı saygıyla anıyoruz.

            Efendim Serhad Artvin Gazetesi olarak sanat ve kültür elçisi Mustafa Yakut’a çalışmalarında üstün baÅŸarılar dilerken ailesi ve tüm sevdikleriyle birlikte saÄŸlıklı mutlu yaÅŸamlar diliyoruz.

                                                                                                                                           Sevgiyle kalın.

Bu makale 1565 kez okundu.