ARTVİNLİLERİN KİTAPLARI:

 YUSUFELİ NÜFUS DEFTERİ

 Yusufeli Belediyesi, gerek kaynak kitapları yayınlayarak ve gerekse kültürel değerlerimizle ilgili çalışmalar başlatarak örnek girişimlerde bulunuyor. Başka yazılarımızda da vurguladığımız gibi bu belediyemizin aslı görevleri yanı sıra yayınlar yaparak da kültürel hizmet yapıyor. Aynı girişimi, diğer ilçelerimizden de beklemekteyiz.

Uludağ Üni. Eğitim Fak. Öğretim Üyesi Prof.Dr. Muammer Demirel'in hazırladığı "Yusufeli Nüfus Defteri" adlı kitap, Yusufeli Belediyesi yayını olarak 2011 yılında bastırıldı. Dergi boyunda 1.hamur kâğıda basılan 412 sayfalık ciltli bu kitap bir belge niteliğinde. 1835 yılına ait nüfus sayımını ayrıntılarıyla ortaya koyan bu kitap, öncelikle Artvin kitaplığına yapılan bir katkı olarak değerlendirilmelidir. Gelecek kuşaklara sunulan bir tarihi belge gözüyle bakılmalıdır.

Bu konuda açıklama yapan Yusufeli Belediye Başkanı Eyüp Aytekin, özetle şunları söyledi:

“Toplumun kültürel değerlerini besleyen bilgilerin ve yöresel özelliklerin gelecek kuşaklara aktarılmasında köprü olabilmek, belediyelerin asli görevleri arasındadır.”

 Yusufeli'nin eşsiz bir tarihi ve kültürel hazineye sahip olduğunu belirten Başkan Aytekin, "Derin bir kültürel birikimi olan Yusufeli halk kültürü üzerine de birçok çalışma yapılıyor. Bu çalışmaların en güzel örneklerini iki değerli araştırmacı yazar Aydın Karasüleymanoğlu ve Şahver Karasüleymanoğlu'nun Yusufeli halk kültürü üzerine yaptıkları araştırmalarda da görüyoruz. Hemşehrimiz olan her iki araştırmacının yılların emeği olan eserlerini yayınlamayı da planlıyoruz" dedi.

 Aytekin, 1987 yılında vefat eden Artvinli folklor araştırmacısı Mustafa Adil Özder'in Yusufelili Âşık Huzuri'nin hayatı ve şiirlerini konu alan eserini yakın bir zamanda yayına hazırlanacağını kaydederek, "Bizi biz yapan özelliklerin ortaya çıkmasına vesile olan her eserin yanında olacağız" diye konuştu.

Aytekin, Yusufeli Nüfus Defteri nezdinde ortaya çıkardığı tüm eserler için Muammer Demirel'e teşekkür etti.

 Prof.Dr.Muammer Demirel de; 1835'teki nüfus sayımından sonra 1907 yılına kadar 3 sayım daha yapıldığını ve diğer nüfus defterlerini de imkânlar ölçüsünde yayınlamayı düşündüklerini belirterek, en son çıkarılacak nüfus defterleri ile günümüz soyağaçlarının çok kolay oluşturulacağını açıkladı.

 Kitabın hazırlığına başlarken İstanbul Büyükşehir Belediyesi Mezarlıklar Müdürü Adem Avcı'nın her türlü yardım ve desteği sağlayacağını ifade ederek kendilerini cesaretlendirdiğini ifade eden Demirel, "Adem Avcı bey, kitabın basımının her aşamasında destek sağladı. Yusufeli sevdalısı bu hemşehrimize ve kültürel faaliyetleri belediye hizmetlerinin asli unsuru sayan ve kitabın yayınında her türlü sorumluluğu üstlenen Yusufeli Belediye Başkanı Eyüp Aytekin'e teşekkür ediyorum" dedi.

Bu kitapta, DER LİVA-I KISKIM DAHİL-İ EYALET-İ ÇILDIR başlığıyla köylerin hane sayısı ve nüfusu çizelge halinde verilmiş. Hane halklarından söz ederken, o zamanlar soyadı olmadığından kişinin fizyolojik özellikleriyle tanımlama yolu seçilmiş. Örneğin: “Sarı bıyıklı Ali bin Abdurrahim” “Uzun boylu kara bıyıklı Mustafa bin İbiş” “Kır sakallı Mehmet karındaşı Ali bin Velid.”

Kitabın 206 sayfası böyle kişi adları ve tanımlamaları bulunuyor. Sonra vesikalar bölümü başlıyor. Bu bölümde eski yazılı defterin birebir kopyaları bulunuyor.

O dönemde, tahrir defterlerinde vergi yükümlüsü olarak kişi yerine hanenin esas alındığı görülüyor. Çok geniş bir alana yayılan Osmanlı yönetiminde çok değişik sayım yöntemleri uygulanmış, kırsal kesimdeki arazilerden alınacak vergiler bazı esaslara bağlanmıştır.

Bu kayıtlar vergi verecek ve askerlik yapacaklar için düzenli hale getirilmiş 1831 de Rumeli ve Anadolu vilayetleri nüfus sayımı başlatılmıştır. Üç yıl süren bu sayım sonucunda, Yusufeli ve Artvin bölgesini de içine alan Çıldır eyaletindeki sayım 1835 de tamamlanmıştır.

Yusufeli Nüfus Defteri 1835/Prof.Dr.Muammer Demirel/Dergi boyu 412 s./İstanbul 2011.

Bu makale 868 kez okundu.