HER YÖNÜYLE ERKİNİS(*)

Aydın KARASÜLEYMANOĞLU

Ülkemizdeki sosyal değişim, eski köy yaşamının saptanması, geleneklerin yaşatılması endişesini de gündeme getirdi. Yöresel coşkusu fazla olan hemşerilerimiz, doğup büyüdükleri köylerle ilgili monografik çalışmalarda bulunuyorlar. Gönüllü olarak araştırmalar yapıyorlar. Duydukları sorumluluk gereği önemli kitaplar yayımlıyorlar. Hemen belirtelim ki, bu araştırmaları yapanlar, ilçelerinde yaşamıyorlar. Görevli oldukları uzak kentlerden gelerek, alan çalışmasında bulunuyorlar. Ses kayıt cihazlarıyla, yaşlılardan bilgiler topluyorlar. Yazılı kaynakları tarıyorlar. Bize de, yöresi için bu tür çalışmaları yapanları kutlamak düşüyor. Artvin kitaplığı yeni eserler kazanıyor.

Şu anda, bana gönderilen üç önemli kitap var. Biri Yusuf Ziya Bilir’in “Şavşat İlçesi Monografyası” Cemil Aytekin’in “Her Yönüyle Zor-Esenyaka” kitabı. Üçüncüsü de, M.Adil Özder’ın notlarından da yararlanarak Ali Özer’in bastırdığı “Her Yönüyle Erkinis” kitabı. Bizim gözümüzden kaçan, benzer çalışmalar da olabilir.

Ben, Artvinlilerin yazdıkları bütün kitapları, altını çizerek okuyorum. Çoğu hakkında yazılar yazıyorum. Yayın organlarında tanıtarak, bu tür kültürel çabaları özendirmeye çalışıyorum. Bu arada, yöresel birikimimi de artırma fırsatı buluyorum.

Her Yönüyle Erkinis kitabını hazırlayan Ali Özer, birkaç yıl önce beni aradı. “M.Adil Özder dosyalarını, araştırmalarını, manevi çocuklarım diyerek eşinizle size bırakmış. Bu doğru mu?” dedi. “Doğrudur” dedim. “Erkinis’le ilgili bir kitap hazırlıyorum. M.Adil Özder’in köyümüzle ilgili de çalışmaları var. Bana bu konuda yardımcı olur musunuz? “Neden olmayayım? Bu tür çalışmalara destek olmak benim görevim. Hem M.Adil Özder’in emeğini geleceğe taşımış, onu yaşatmış oluruz” dedim. Gerekli dokümanları verdikten bir süre sonra bu kitap bana da ulaştı.

Artvin tarihi ve halkbilimine unutulmaz katkılar yapan, halk ozanlarını tanıtan manevi babamız M.Adil Özder’den, her fırsatta söz ettiğim gibi burada da bir kez daha anmak istiyorum. Kitabın büyük bölümü M.Adil Özder’in çalışmalarından oluşuyor. Ali Özer, ele alınmayanları tamamlamış. Böylece, geleceğe dönük bir kaynak ortaya çıkmış.

Ali Özer, kitabın sunuşunda şöyle diyor: “Okulun arkasındaki değirmenin üstüne Erkinis mimarisi ile kerpiç ev yapmak, evi kullandığımız eski eşyalarla donatmak, ambarlardaki diğer eşyalardan bir Erkinis müzesi oluşturmak tek amacımdır.” Kitabın geliriyle o müzenin kurulabileceğinden söz ediyor. Müzesi olmayan bir İlin köyünde otantik eşya müzesi açmayı düşünmek takdire değer bir davranış. Bu konuda da, Erkinislilere yardımcı olmayı görev sayarız.

Kitapta, adı gibi köy Her Yönüyle ele alınmış. Köyün tarihçesi, ekonomisi, sosyal yaşamı, gelenekleri, yöresel ağzı, köy sözlüğü üzerinde araştırmalar yapılmış. Tarım hayvancılık, meyvecilik, ticari faaliyetler, yaylacılık vb. gibi konular derinliğine incelenmiş. Köy eğlencelerinden, köyde çok kullanılan deyimler, dualar, beddualar, hayvan isimleri gibi halkbilimi değerlendirmelerinde de bulunulmuş. Kitap büyük boy 424 sayfa. Son bölümde, köy yaşamında kullanılan otantik eşyalarla, yöreyi görüntüleyen fotoğraflar da eklenmiş. Kitapta, edinme ve yazışma adresi belirtilmemiş. Arayan bu eseri de bulur, diyerek, bu tür kapsamlı araştırmalarla Artvin kitaplığını zenginleştirenlere şükranlarımızı sunalım. Darısı diğer köylere diyelim.   ________________________

(*)Her Yönüyle Erkinis/M.Adil Özder-Ali Özer/Köy monografisi/Büyük boy 424 sayfa/Adapazarı 2013 

Bu makale 931 kez okundu.