ARTVİNLİLERİN KİTAPLARI

GEÇ KALDIM

Sanatı, edebiyatı, kültürü önemseyenler, çoğunlukla görev yaptıkları yörelerde öncü olurlar, çevrelerine ışık saçarlar. Topluma okuma alışkanlığı kazandırıp, düşüncel canlılığı artırırlar. Gençlere örnek olup onları özendirirler.

Eğitimci Seyfettin Ermişoğlu da bulunduğu her ortamda sanatı, edebiyatı ön planda tutmuş, halkbilimine unutulmaz katkılar yapmış kültür adamlarımızdan biridir. Hayrettin Bilgin'le birlikte 1967-1972 yıllarında teksir makinesi ile çıkarttıkları “Şavşat Halk Eğitim Bülteni” çok okunan ve sevilen bir yayın organıydı. Ermişoğlu ve Bilgin ile tanışmamız, dostluğumuzu kırk yıl sürdürmemiz, bu bülten sayesinde olmuştu. Eşim o yıllarda hızlandırdığı halkbilimi derlemelerini bu bültene de göndermekteydi.

Ermişoğlu, gazete, dergi ve kitaplardan hiçbir zaman ayrı kalmadığı gibi okuduğu yayınları başkasının da okuması için köylerde dağıtan aydınlanmacı bir eğitimciydi. Onun aşırı kitap tutkusu, Şavşat'ta dernek kurarak, halk Kütüphanesi oluşturmasını sağlamıştır.

Türk Dil Kurumunun dergi ve kitaplarını uzun süre izlemiş, bu kuruma derlemeler göndererek kurumun yardımcı üyeliğini edinmiştir. Çevresindekilerin sorunlarıyla ilgilenmesi, onlara yol göstermesi, olumsuzlukları gidermesi, uzlaşmacı kişiliği, onu yörenin sevilen, sayılan kişisi yapmıştır. Ermişoğlu, sosyal, kültürel ve ekonomik amaçlı dernekleri her dönem desteklemiş, bu örgütlerin kurucusu, üyesi ve başkanı olmuştur. Toplumsal içerikli oluşumlarda sorumluluklar üstlenmiştir.

Ermişoğlu'nun şiirleri, yazıları ve araştırmaları birçok dergide yayınlanmış, kaynak kitaplara girmiş, bilimsel çalışmalar yapanlar tarafından yararlanacak konuma gelmiştir. Halk şairleriyle dostluklar kuran, şairlere, yazarlara sürekli yakınlık duyan Ermişoğlu, yöremiz kültürüne de önemli katkılarda bulunmuştur.

Şiirler, yazılar paylaşılınca anlam kazanır, değer bulur. Ermişoğlu gazetelerde dergilerde şiir ve yazılarını paylaşmış ama kitap çıkarmakta kendi tanımlamasına göre geç kalmıştır. Onun için kitabının adını “Geç Kaldım” koymayı yeğlemiş.

284 sayfalık kitap, “Sevgi” “Gurbet ve Özlem” “Öğütler ve Serzenişler” “Doğa ve Toplum” “Yurt Duyguları” “Kişiye Özel-Karşılaşmalar” “Destanlar-Öyküler” adıyla yedi ana başlıktan oluşuyor. Kitabın sunuş yazısını oğlu Maden Müh.Necmettin Ermişoğlu yazmış. Babasının üç yaşında yetim kaldığını, öğrenimini II.Dünya Savaşı yıllarının zor koşullarında sürdürdüğünü, Kars Cilavuz Köy Enstitüsünü bitirirken yüksek öğrenim yapmak için seçilmesine karşın kısa yoldan meslek sahibi olup ailesine destek vermek üzere öğretmenliği yeğlediğini belirtiyor. Babası Seyfettin Ermişoğlu'nun özgeçmişini ayrıntılarla anlatıyor.

Sunuş yazısından sonra tanınmış ozan ve yazarlarımızdan, Damar dergisini uzun yıllar çıkaran Özgen Seçkin dostumuzun bir değerlendirmesi var. Özgen Seçkin köylüsü ve öğretmeni Seyfettin Ermişoğlu'nun şiirlerinin ana temasının, toplumsal dengesizlikler olduğunu vurguluyor. Ermişoğlu'nun yurt sevgisiyle oluşan tepkilerini, şiir aracılığıyla yansıttığını söylüyor. Şairi inciten, duygularını yıkan davranışların hortumlama, haksız kazanç, adam kayırma, rüşvet, yolsuzluk olduğunu belirtiyor.

Kitaptaki ilk şiir, yörenin ileri gelen şairlerinden A.Mecit Tokdemir'le ilgili. Tokdemir'i, liseyi bitirdiğim 1962'de tanımıştım. O yıllarda ilçelerde lise yoktu. Artvin lisesinde okuyanlar hangi ilçeden olursa olsun birbirlerini tanıyorlardı. A.Mecit Tokdemir, bir kitabının basımı için Artvin'e gideceğini söyleyince, köyündeki lise arkadaşlarım, benimle görüşmesini önermişler. Ben o sıralar Artvin gazeteleri ve matbaalarından çıkmıyordum. Bir genç olarak, deneyimli bir üstadımla görüşmekten çok memnun olmuştum. Tokdemir'in bazı şiirlerini kitap basılmadan önce Artvin gazetelerinde yayınlattık. Kitabının uygun koşullarda basılması için görüşmeler yaptık. Ermişoğlu'nun Tokdemir için yazdığı şiirden iki bölümü birlikte okuyalım:         

Candan seven gerçek dostu ararım

Sevip sevilmesem neye yararım

İnsanlığa hizmet iken kararım

Gül attığım yerden taş geldi bana.

Kaybettim babamı yaşım üç iken

İçten bir duygudur belimi büken

Ancak kendi bilir bu derdi çeken

Dolu bekliyorken boş geldi bana.

 Ermişoğlu, her ozan gibi ilk şiirlerini sevgi üzerine yazmış. Sekiz heceli ilk şiirlerinde aşk, yakınma, yazgıya küskünlük egemen. Yaşama daha çok bu açılardan bakmış. Yaşı ilerledikçe gurbet ve yöre özlemini şiirlerine yansıtır olmuş. Daha sonraki şiirlerinde öğütlere, serzenişlere yer vermiş. Şiirlerinin toplumsal boyut kazanması, yaşanan olumsuzlara karşı konulması olgunluk döneminde gerçekleşmiş. Bu eleştirel bakış Ermişoğlu'nun şiirlerini daha etkin, daha canlı, hale getirmiş. Bu temalar, onun şiirlerine içerik kazandırmış.

Şiirlerin altındaki yazılış tarihleri, bize Ermişoğlu'nun şiirindeki gelişimi gösteriyor. Şiirinin nereden nereye geldiği hakkında bilgi veriyor. Kendini sürekli yenilediğini, giderek güçlendiğini kanıtlıyor.

Ermişoğlu'nun yöresel olgulara, kişisel konulara çokça değindiğini, yaşadığı dönemi tüm ayrıntılarıyla yansıttığını da söylemeliyiz. Genç yaşta sonsuzluğa göçen, Şavşat'ı yasa boğan öğretmen arkadaşı Kemal Keskin için yazdığı ağıt, kendisinin olduğu kadar halkın da duygularını yansıtır özellikte. Bayramlarda, özel günlerde konuşmalar yapan, keman çalan, popüler bir kimliğe sahip olan Kemal Keskin ilçenin çok sevilenlerindendir. Üç çocuğunu küçük yaşta yetim bırakması üzerine ağıtlar düzülmüştür. Kemal Keskin'in karne tatiline girerken sınıf kara tahtasına “Elveda öğrencilerim, elveda okulum” diye yazması, hastalığı nedeniyle bir daha sınıfına dönememesi anılardan çıkmamıştır. Ermişoğlu'nun Kemal Keskin için yazdığı ağıttan bazı bölümler aktaralım:

Sevecendin görevinde işinde

Sonsuzluğa uçtun o genç yaşında

Ana bacıların yanı başında

Tüm meslektaşların ağlıyor Kemal

Tüm Şavşat karalar bağlıyor Kemal.

Doymadın hayatta güzel eşinden

Gece gündüz ayrılmazdı başından

Yaşlı gözlerle bakar peşinden

Sonsuzluk sırrına eriştin Kemal

Zamanla çok hızlı yarıştın Kemal.

Halk edebiyatına gönül veren Ermişoğlu, yörenin ozanlarıyla tanışmış, görüşme olanağı bulamadıklarıyla da mektuplaşmış, onları çok önemsemiştir. Kitabın “Kişiye Özel-Karşılaşmalar” bölümünde bu şiirlerine ve ozanlarla yaptığı karşılaşmalarına da yer vermiştir.

Daha çok 6/5 hece ölçüsünü kullanan ozanın bazı şiirlerinde durak hatalarına rastlamamıza karşın, genelde hece, uyak ve duraklara özen gösterilmiş. Halk şiirinin kalıpları başarı ile kullanılmış.

Kendisiyle sürekli iletişim içinde olduğumuz büyüğümüze uzun ömürler dileyip, kitaba adını veren “Geç Kaldım” şiirinden bazı bölümler aktararak yazımızı sonlandırmak istiyoruz:

Talih dağılırken davranıp erken

O sıraya giremedim geç kaldım

Bugün olmaz yarın olacak derken

Amacıma eremedim geç kaldım.

Günler geçti ömür sona yaklaştı

Bedenimiz dertlerle kucaklaştı

Devir döndü güneş bacayı aştı

Sefasını süremedim geç kaldım.

_____________________

Geç Kaldım/Seyfettin Ermişoğlu/Şiir/Kendi yayını/284 s./Ankara 2003.

Bu makale 464 kez okundu.